انواع میکروفون و تفاوتهای آنها به زبان ساده
- نویسنده: حسین بابایی
- تاریخ انتشار:
فهرست عناوین
میکروفونها یکی از ابزارهای اصلی در ضبط صدا هستند که در بسیاری از حوزهها از جمله موسیقی، پادکست، عکاسی، فیلمبرداری و حتی در جلسات آنلاین مورد استفاده قرار میگیرند. انتخاب میکروفون مناسب میتواند تأثیر زیادی بر کیفیت صدا و تجربه نهایی کاربر داشته باشد. با توجه به اینکه انواع مختلفی از میکروفونها وجود دارد، شناخت دقیق انواع میکروفون و تفاوتهای آنها اهمیت زیادی پیدا میکند.
در این مقاله، به بررسی انواع میکروفون و تفاوتهای آنها به زبان ساده میپردازیم تا شما بتوانید بهترین انتخاب را برای نیازهای خاص خود انجام دهید. از میکروفونهای داینامیک تا کاندنسر و مدلهای مختلف بر اساس کاربرد، هر نوع میکروفون ویژگیها و مزایای خاص خود را دارد که باید با توجه به شرایط استفاده و نیازها انتخاب شوند. در ادامه، این تفاوتها را بهطور مفصل بررسی خواهیم کرد.
تفاوت میکروفونها بر اساس نوع مبدل (تکنولوژی تبدیل صدا به سیگنال)
در این بخش، به بررسی تفاوت انواع میکروفونها بر اساس تکنولوژی تبدیل صدا به سیگنال میپردازیم. میکروفونها بهطور کلی به چهار دسته اصلی تقسیم میشوند: داینامیک، کاندنسر، ریبن و الکترت. هر یک از این دستهها ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند که در ادامه بهطور مفصل توضیح داده خواهد شد.
میکروفون داینامیک
میکروفونهای داینامیک با استفاده از اصول الکترومغناطیسی کار میکنند. در این نوع میکروفونها، یک دیافراگم به یک سیمپیچ متصل است که در یک میدان مغناطیسی قرار دارد. هنگامی که صدا به دیافراگم برخورد میکند، آن را به ارتعاش در میآورد و حرکت دیافراگم باعث حرکت سیمپیچ در میدان مغناطیسی میشود. این حرکت باعث ایجاد جریان الکتریکی میشود که به سیگنال صوتی تبدیل میشود. میکروفونهای داینامیک به دلیل ساختار ساده و مقاوم، برای استفاده در صحنههای زنده و شرایط سخت مناسب هستند.
میکروفون کاندنسر
میکروفونهای کاندنسر از یک دیافراگم نازک و یک صفحه ثابت (backplate) تشکیل شدهاند که با هم یک خازن تشکیل میدهند. هنگامی که صدا به دیافراگم برخورد میکند، فاصله بین دیافراگم و صفحه ثابت تغییر میکند و این تغییرات باعث تغییر در ظرفیت خازن میشود. این تغییرات ظرفیت به سیگنال الکتریکی تبدیل میشود. میکروفونهای کاندنسر به دلیل حساسیت بالا و پاسخدهی فرکانسی وسیع، برای ضبط استودیویی و کاربردهای دقیق صوتی مناسب هستند.مطالعه بیشتر درباره میکروفون کاندنسر.
میکروفون ریبن
میکروفونهای ریبن نوعی از میکروفونهای داینامیک هستند که از یک نوار فلزی نازک (معمولاً آلومینیومی) بهعنوان دیافراگم استفاده میکنند. این نوار در یک میدان مغناطیسی قرار دارد و حرکت آن در پاسخ به صدا باعث ایجاد سیگنال الکتریکی میشود. میکروفونهای ریبن به دلیل طراحی خاص خود، صدای طبیعی و گرمتری تولید میکنند و برای ضبط سازهای آکوستیک و وکالهای حساس مناسب هستند.
میکروفون الکترت
میکروفونهای الکترت نوعی از میکروفونهای کاندنسر هستند که در آنها از یک ماده الکترت برای حفظ بار الکتریکی استفاده میشود. این ویژگی باعث میشود که نیازی به منبع تغذیه خارجی برای حفظ بار خازنی نباشد. میکروفونهای الکترت به دلیل اندازه کوچک و مصرف انرژی پایین، در دستگاههای قابل حمل و کاربردهای موبایل و وبکمها استفاده میشوند.
تفاوت میکروفونها بر اساس الگوی دریافت صدا (Polar Pattern)
الگوی دریافت صدا نشان میدهد که میکروفون از چه جهاتی صدا را دریافت میکند. برخی میکروفونها از همه جهات صدا میگیرند، در حالی که برخی دیگر فقط از یک جهت خاص صدا را دریافت میکنند. در اینجا به انواع مختلف این الگوها و کاربرد هر کدام اشاره میکنیم.
میکروفونهای تمامجهتی (Omnidirectional)
این میکروفونها از تمام جهات صدا را دریافت میکنند. به عبارت ساده، هر صدایی که در اطراف میکروفون باشد، از هر طرف گرفته میشود. این ویژگی برای ضبط صدا در محیطهای طبیعی و بدون هیچ گونه تمرکز خاص روی یک منبع صوتی مناسب است. اما چون همه صداها از اطراف میکروفون دریافت میشود، ممکن است صداهای اضافی نیز ضبط شوند.
میکروفونهای قلبیشکل (Cardioid)
این میکروفونها فقط از جلوی خود صدا را دریافت میکنند و به صداهایی که از طرفین و پشت میآیند حساسیت کمتری دارند. این ویژگی باعث میشود که برای استفاده در محیطهای شلوغ یا در هنگام اجراهای زنده مناسب باشند، زیرا میتوانند فقط صدای اصلی را از جلوی میکروفون ضبط کنند و صداهای پسزمینه را کمتر بگیرند.
میکروفونهای سوپرکاردیوید و هایپرکاردیوید
این میکروفونها دقیقاً مانند میکروفونهای قلبیشکل هستند، اما حساسیت بیشتری به صداهای جلویی دارند و نسبت به صداهای اطراف و پشت خود، حساسیت کمتری نشان میدهند. این ویژگی آنها را برای محیطهای پر سر و صدا مناسب میکند، زیرا میتوانند تنها صدای اصلی را از جلو ضبط کنند.
میکروفونهای دوجهتی (Bidirectional)
این میکروفونها صدا را از جلو و پشت خود میگیرند. به این معنی که اگر دو نفر در مقابل آن قرار بگیرند، میتوانند هر دو صدای خود را ضبط کنند. این نوع میکروفون برای مصاحبهها یا مکالمات دو نفره مناسب است.
میکروفونهای شاتگان
این میکروفونها میتوانند صدا را فقط از یک نقطه خاص و از فاصلههای دور ضبط کنند. به عبارت دیگر، میکروفونهای شاتگان تمرکز بیشتری روی یک منبع صوتی دارند و برای ضبط صدا از فواصل دور یا در محیطهای شلوغ بسیار مناسب هستند.
تفاوت میکروفونها بر اساس کاربردهای مختلف (ساده، اما تخصصی)
در این بخش میگوییم برای هر کاربرد معمولاً چه «نوع میکروفون» بهتر است و چرا. برای خوانایی، بعضی اصطلاحات را همانجا با زبان ساده توضیح میدهم:
حساسیت یعنی میکروفون چقدر صداهای ضعیف را میشنود؛ پاسخ فرکانسی یعنی میکروفون کدام بسامدها را دقیقتر میگیرد؛ الگوی دریافت صدا (Polar Pattern) یعنی از کدام جهتها صدا را بیشتر ضبط میکند؛ حداکثر فشار صوتی یا SPL یعنی تا چه حد صدای بلند را بدون اعوجاج تحمل میکند؛ فانتوم پاور ۴۸V برق تغذیهای است که میکروفونهای کاندنسر لازم دارند؛ XLR و USB هم نوع اتصالاند.
میکروفونهای استودیویی
اگر اتاق شما نسبتاً ساکت و کنترلشده است، بهترین انتخاب برای وکال و سازهای آکوستیک معمولاً «کاندنسر دیافراگم بزرگ با الگوی کاردیویید» است.
چرا؟ چون حساسیت بالایی دارد، جزئیات نفسها و ظرافت صدای ساز را بهتر میگیرد و پاسخ فرکانسی آن وسیع است. الگوی کاردیویید یعنی تمرکز رو به جلو و نشت کمتر از اطراف. این مدلها معمولاً به فانتوم پاور ۴۸V نیاز دارند و از طریق XLR به کارت صدا وصل میشوند. داشتن «فیلتر هایپس» (برای کمکردن بمهای مزاحم) و «پَد» (برای کمکردن سیگنالهای خیلی بلند) روی بدنه یک مزیت است.
برای منابع خیلی بلند مثل اسنیر درام یا آمپ گیتار، «داینامیکهای مقاوم با SPL بالا» انتخاب مطمئنتری است، چون دیرتر دیستورت میشوند. اگر تُن گرم و کمی نرم میخواهید، «ریبنِ بایدایرکشنال» (حساس از جلو و پشت) میتواند گزینه جذابی باشد؛ فقط بدانید که ظریفتر است و معمولاً پیشتقویتکننده قویتری میخواهد.
اگر اتاق اصلاً آکوستیک نیست، حتی در استودیو هم یک «داینامیک کاردیویید» نزدیک دهان میتواند نشت صدای اتاق را کم کند. این همان «شناخت میکروفونها» و تطبیق با فضاست که در «بررسی انواع میکروفون» مهم میشود.
میکروفونهای لایو و کنسرت
روی صحنه، دوام، کنترل فیدبک و تمرکز روی منبع اهمیت دارد. استاندارد معمول «داینامیک کاردیویید دستی (Handheld)» با اتصال XLR است. این مدلها در برابر ضربه و رطوبت مقاومترند، حساسیت کمتری دارند و صدای سالن را کمتر میگیرند. اگر مانیتورهای صحنه زیادند یا نشت از اطراف مشکلساز است، سراغ «سوپرکاردیویید یا هایپرکاردیویید» بروید که زاویهی دریافت تنگتری دارند. برای خوانندههای پرتحرک، نسخههای بیسیم همان میکروفونهای داینامیک هم رایج است. اینجا «تفاوت انواع میکروفون» در الگو و تحمل SPL خودش را نشان میدهد.
میکروفونهای پادکست و استریم
اگر اتاقتان آکوستیک نشده و نویز محیط دارید، «داینامیک کاردیویید» بهترین دوست شماست؛ نزدیک دهان قرار میگیرد، حساسیت کمتری دارد و صدای اتاق را کمتر میگیرد. برای راهاندازی سریع، مدلهای «USB» عالیاند (کابل به کامپیوتر، تمام). برای کیفیت و ارتقای جدیتر، «XLR + کارت صدا» منطقیتر است.
اگر اتاق ساکت است و میخواهید صدایی شفافتر و بازتر داشته باشید، «کاندنسر کاردیویید» هم گزینه خوبی است؛ فقط فاصله دهان تا میکروفون را کوتاه بگیرید و حتماً «پاپفیلتر» بگذارید تا «پِ» و «بِ» انفجاری ضبط نشود. اینجا «معرفی انواع میکروفون» باید با شرایط واقعی اتاق شما هماهنگ شود تا نتیجه حرفهای شود.
میکروفونهای فیلمبرداری و تلویزیون
وقتی نمیخواهید میکروفون داخل کادر دیده شود و فاصله تا سوژه بیشتر است، معمولاً «شاتگانِ سوپر/هایپرکاردیویید» روی بوم استفاده میشود. اینها زاویه دریافت باریک دارند و تمرکزشان رو به جلوست، پس صداهای اطراف کمتر وارد میشود. حتماً از «بادگیر» در فضای باز استفاده کنید.
برای گفتوگوها و برنامههایی که سوژه حرکت میکند یا کادر ثابت نیست، «یقهای (لاوالیر) الکترتِ اُمینیدایرکشنال» رایج است؛ کوچک، نزدیک دهان، و بینیاز از همترازی دائمی با صورت. معمولاً به «فرستنده/گیرنده بیسیم» وصل میشود و با رکوردر یا دوربین جفت میگردد. اینجا «دستهبندی میکروفون» بر اساس طراحی فیزیکی (بوم، یقهای) و الگو بسیار تعیینکننده است.
میکروفونهای ضبط میدانی و خبرنگاری
برای صداهای محیطی (Ambience) و طبیعت، «کپسولهای کاندنسر استریو» روی رکوردرهای پرتابل (چینش X/Y یا A/B) طبیعیترین فضا را ثبت میکنند. حساسیت بالاتر یعنی جزئیات بیشتر، اما مراقب باد و صدای دست باشید؛ «شاکمانت» و «بادگیر» لازم است.
برای مصاحبه خیابانی که سرعت مهم است، «هندهلد داینامیک» با الگوی کاردیویید یا اُمینیدایرکشنال انتخاب کلاسیک است: محکم، کمنویزِ دستگیری، و آمادهی استفاده. اگر میخواهید دستها آزاد باشد یا تصویر تمیزتر بماند، «لاوالیر بیسیم اُمینیدایرکشنال» روی لباس بهترین راهکار است. در هر دو حالت، نزدیککردن میکروفون به منبع از هر چیزی مهمتر است و بیشتر از «قیمت» روی «کیفیت» اثر میگذارد. این همان «شناخت میکروفونها» در عمل است.
جمعبندی کاربردمحور
اگر محیط ساکت و کنترلشده دارید: کاندنسر کاردیویید (XLR، فانتوم پاور) برای جزئیات بالا عالی است.
اگر محیط شلوغ یا آکوستیکنشده است: داینامیک کاردیویید نزدیک دهان با اتصال XLR یا USB نتیجه پایدار میدهد.
اگر فاصله زیاد است یا میکروفون نباید دیده شود: شاتگان روی بوم یا لاوالیر بیسیم منطقیتر است.
«بررسی انواع میکروفون» همیشه باید با سه سؤال شروع شود: محیط چقدر نویز دارد؟ فاصله تا منبع چقدر است؟ و چه میزان تحرک/آزادی عمل لازم دارید؟ پاسخ به همین سه سؤال، «تفاوت انواع میکروفون» مناسب را روشن میکند.
تفاوت میکروفونها بر اساس نوع اتصال و رابط
در این بخش «شناخت میکروفونها» را از زاویهی اتصال و رابط جلو میبریم تا هنگام خرید بدانید کدام گزینه برای شما مناسبتر است. منظور از «اتصال» همان نوع کابل یا روش ارتباط میکروفون با رکوردر، کارت صدا، دوربین یا کامپیوتر است. هر اتصال روی کیفیت صدا، نویز، سهولت استفاده و ارتقای آینده اثر میگذارد. این نگاه، بخشی از «معرفی انواع میکروفون» و «بررسی انواع میکروفون» است و کمک میکند «تفاوت انواع میکروفون» را در عمل ببینید.
میکروفونهای XLR
XLR یک اتصال حرفهای سهپین و «بالانس» است. بالانس یعنی سیگنال طوری ارسال میشود که نویزهای مسیر (وزوز برق یا تداخل رادیویی) تا حد زیادی حذف شوند. برای استفاده از XLR معمولاً به «کارت صدا/پریامپ» نیاز دارید؛ پریامپ همان پیشتقویتکنندهای است که سیگنال ضعیف میکروفون را قوی و تمیز میکند.
بسیاری از میکروفونهای کاندنسر XLR به «فانتوم پاور ۴۸ ولت» نیاز دارند؛ این برق از طریق همان کابل تأمین میشود. مزیت XLR کیفیت ثابت، امکان استفاده از کابلهای بلند بدون افت، و قابلیت ارتقاست: اگر بعداً کارت صدای بهتری بخرید، کیفیت کل زنجیره بالاتر میرود. برای استودیو، صحنه و کار حرفهای، XLR استاندارد طلایی است. اگر «انواع میکروفون» داینامیک یا ریبن دارید، XLR باز هم بهترین است چون بیشترین تطابق را با پریامپهای قوی و بینویز دارد.
چه زمانی سراغ XLR برویم؟
– وقتی کیفیت اولویت اصلی است و میخواهید در «دستهبندی میکروفون» حرفهای بمانید.
– وقتی کابلکشی طولانی دارید یا محیط پرنویز است.
– وقتی میخواهید بعداً راحت ارتقا دهید (پریامپ بهتر، افکتهای سختافزاری، رکوردر مستقل).
اصطلاحات کلیدی به زبان ساده:
– بالانس/Unbalanced: بالانس یعنی ضدنویزتر.
– پریامپ: تقویتکنندهی کمنویز برای بزرگکردن سیگنال.
– فانتوم پاور: برقی که از طریق کابل برای کاندنسرها میآید.
میکروفونهای USB
USB مستقیم به کامپیوتر وصل میشود و کارت صدا درون خود میکروفون است. راهاندازی بسیار ساده است و برای پادکست، کلاس آنلاین و تولید محتوا ایدهآل. این مدلها معمولاً تنظیمات پایه مثل گِین (میزان تقویت) و گاهی «مانیتورینگ بدون تأخیر» از طریق خروجی هدفون روی خود میکروفون دارند. درباره مشخصات دیجیتال اگر شنیدید «۱۶ بیت/۴۸ کیلوهرتز» یا «۲۴ بیت/۴۸ کیلوهرتز»، بهطور ساده یعنی دقت تبدیل بالاتر و جزئیات بیشتر.
نکته: کیفیت USB به مبدل داخلی میکروفون وابسته است؛ در عوض دردسر تجهیزات اضافه ندارید. اگر روزی بخواهید زنجیره حرفهایتر بسازید، ممکن است محدود شوید چون نمیتوانید پریامپ جدا یا افکت سختافزاری در مسیر بگذارید.
چه زمانی سراغ USB برویم؟
– وقتی سادهترین و سریعترین مسیر را میخواهید.
– برای استریم، جلسه آنلاین و پادکستِ یکنفره در اتاقی نسبتاً ساکت.
– وقتی بودجه محدود است و نمیخواهید کارت صدا بخرید.
اصطلاحات کلیدی به زبان ساده:
– نرخ نمونهبرداری (Sample Rate): چند بار در ثانیه از صدا عکس میگیریم (مثلاً ۴۸kHz).
– عمق بیت (Bit Depth): دقت هر عکس صدا؛ بیشتر معمولاً یعنی جزئیات و دامنه دینامیکی بهتر.
– تأخیر (Latency): فاصله زمانی بین صحبت شما تا شنیدن آن در هدفون؛ مانیتورینگ مستقیم یعنی تقریباً بیتأخیر.
میکروفونهای جک ۳.۵ میلیمتری (TRS/TRRS)
۳.۵ میلیمتری سبک، ارزان و رایج در دوربینها و موبایلهاست. اما بیشتر اوقات «غیربالانس» است و کابلهای بلند یا محیطهای پرنویز میتواند نویز اضافه کند. تفاوت TRS و TRRS در تعداد حلقههای فلزی روی فیش است:
– TRS (دو حلقه) برای دوربینها و رکوردرها رایج است.
– TRRS (سه حلقه) برای موبایلها و لپتاپها که میکروفون و هدفون را در یک پورت میگیرند.
اگر میخواهید میکروفون لاوالیر به گوشی وصل کنید، باید تطابق صحیح TRRS را داشته باشید؛ گاهی نیاز به آداپتور دارید. بعضی میکروفونهای کوچک «Plug-in Power» میخواهند؛ این برق ضعیفتری است که از جک ۳.۵ میلیمتری میآید (با فانتوم پاور ۴۸ ولت اشتباه نگیرید).
چه زمانی سراغ ۳.۵ میلیمتری برویم؟
– ولاگ، مصاحبه سبک، اتصال سریع به دوربین یا موبایل.
– وقتی اولویت شما سادگی و حمل آسان است نه طول کابل زیاد.
– وقتی از لاوالیرهای کوچک برای گفتوگو و گزارش استفاده میکنید.
اصطلاحات کلیدی به زبان ساده:
– TRS/TRRS: نوع سیمبندی فیش ۳.۵ میلیمتری؛ برای موبایل معمولاً TRRS لازم است.
– Plug-in Power: برق ضعیفی که بعضی میکروفونهای کوچک از همان جک میگیرند.
میکروفونهای بیسیم (Wireless)
در بیسیم، صدای میکروفون از طریق فرستنده به گیرنده میرسد و با کابل به رکوردر/دوربین وصل میشود. نقطه قوت، آزادی حرکت و تمیز ماندن кадر است. دو باند رایج داریم:
– UHF (اغلب حرفهایتر، برد و پایداری بهتر در محیطهای شلوغ فرکانسی)
– ۲.۴ گیگاهرتز (راهاندازی ساده، جفتشدن سریع، مناسب تولید محتوای روزمره)
مدلهای بیسیم ممکن است «دیجیتال» باشند و از «کُدک» استفاده کنند؛ این یعنی صدای فشردهسازیشده با مدیریت نویز بهتر، اما باید حواستان به تأخیر بسیار کم باشد که معمولاً برای گفتگو مشکلی ایجاد نمیکند. آنتن «Diversity» (دو آنتن) به جلوگیری از قطعووصلی کمک میکند. برای فضای باز «بادگیر» ضروری است.
اگر میکروفون یقهای بیسیم میگیرید، اغلب الگوی «تمامجهتی» دارد تا با چرخش سر و حرکت لباس، تغییر صدا کمتر باشد. میکروفون دستی بیسیم برای اجرا و گزارش میدانی کاربردی است؛ کپسول آن میتواند داینامیک یا کاندنسر باشد، درست مثل نسخههای سیمدار.
چه زمانی سراغ بیسیم برویم؟
– مصاحبه ویدئویی، گزارش میدانی، آموزشهای حرکتی، کنفرانس، و هرجا که کابل دستوپاگیر است.
– وقتی سوژه زیاد جابهجا میشود یا میخواهید صدا نزدیک دهان بماند ولی میکروفون دیده نشود.
اصطلاحات کلیدی به زبان ساده:
– Diversity: دو آنتن/دو مسیر برای کاهش قطعشدن سیگنال.
– کُدک: روش فنی برای فشردهسازی و انتقال صدا در بیسیم دیجیتال.
– Pairing: جفتکردن فرستنده و گیرنده.
جمعبندی سریع و کاربردی
اگر کیفیت حرفهای، کابل بلند، و ارتقای آینده میخواهید: XLR بهترین انتخاب است.
اگر سادهترین راه برای ضبط پادکست و جلسات آنلاین میخواهید: USB مناسب و سریع است.
اگر میخواهید مستقیماً به دوربین یا موبایل وصل شوید و سبکبار باشید: ۳.۵ میلیمتری TRS/TRRS بهصرفه و عملی است.
اگر آزادی حرکت و تمیز بودن кадر مهم است: بیسیم (یقهای یا دستی) راهحل شماست.
این نگاه در «دستهبندی میکروفون» کمک میکند با توجه به محیط، فاصله تا سوژه و بودجه، بهتر تصمیم بگیرید و «انواع میکروفون» را با نیاز واقعی خود تطبیق دهید.
تفاوت میکروفونها بر اساس طراحی فیزیکی
در «دستهبندی میکروفون» فقط نوع مبدل و الگوی دریافت مهم نیست؛ شکل و نحوهی قرارگیری میکروفون هم روی صدا و کاربری اثر میگذارد. در این بخش، طراحیهای رایج را با زبان ساده اما تخصصی مرور میکنیم تا «شناخت میکروفونها» بهتر شود و بتوانید بر اساس نیازتان از میان «انواع میکروفون» انتخاب درستی داشته باشید.
میکروفونهای هندهِلْد (Handheld)
برای در دست گرفتن طراحی شدهاند؛ بیشتر در اجرای زنده، گزارش سریع و مصاحبه خیابانی استفاده میشوند.
نکات فنی به زبان ساده:
- «نویز دستگیری» یعنی صدای لمس بدنه یا تکانخوردن؛ میکروفونهای هندهلد خوب، کپسول معلق یا لرزشگیر داخلی دارند تا این صدا کمتر شود.
- اغلب «داینامیک کاردیویید» هستند؛ یعنی مقاوم، مناسب صدای بلند (SPL بالا) و کمحساس به صدای اطراف.
- «اثر مجاورت» یعنی وقتی خیلی نزدیک حرف میزنید، صدای بم پررنگتر میشود؛ با کمی فاصله یا زاویهدادن میتوان آن را کنترل کرد.
- برای گفتار نزدیک، یک «فیلتر پاپ» ساده جلوی «پِ» و «بِ» انفجاری را میگیرد.
کاربرد: صحنه، مصاحبه، گزارش؛ جایی که دوام و کنترل فیدبک مهم است.
میکروفونهای یقهای (Lavalier / Lapel)
کوچکاند و به لباس وصل میشوند؛ صدای یکنواختی میدهند چون فاصله از دهان تقریباً ثابت است.
نکات فنی به زبان ساده:
- اغلب «اُمنیدایرکشنال» هستند تا با چرخش سر و حرکت بدن، تغییر صدا کمتر شود.
- معمولاً «الکترت کاندنسر» با حساسیت مناسباند؛ برای کارکرد به باتری سکهای، فرستنده بیسیم یا برق ضعیف ورودی نیاز دارند (با فانتوم ۴۸ ولت اشتباه نشود).
- «نویز ساییدگی» یعنی صدای تماس کابل یا میکروفون با لباس؛ با گیره و فومِ بادگیر کوچک، این مشکل کمتر میشود.
کاربرد: مصاحبه ویدئویی، آموزش، همایش، مجریگری؛ وقتی میخواهید دستها آزاد باشد و میکروفون دیده نشود.
میکروفونهای بوم (Boom / Shotgun)
خود میکروفون معمولاً «شاتگان» است و روی «بومپول» در بالای کادر گرفته میشود تا دیده نشود.
نکات فنی به زبان ساده:
- شاتگان «لوله تداخل» دارد و الگوی بسیار متمرکز (سوپر/هایپرکاردیویید، لobar)؛ یعنی از جلو بیشتر میشنود و اطراف را کمتر.
- «رنگشدن خارج از محور» یعنی صداهایی که از کنار میآیند کمی غیرطبیعی میشوند؛ با هدفگیری دقیق سوژه به حداقل میرسد.
- «بادگیر» و «لرزشگیر» ضروریاند؛ چون فاصله معمولاً بیشتر است و هر تکان یا باد، پررنگتر شنیده میشود.
کاربرد: فیلمبرداری، تلویزیون، مستند؛ وقتی فاصله زیاد است یا میکروفون نباید در تصویر باشد.
میکروفونهای پین (Boundary / PZM)
روی یک سطح صاف (میز، دیوار، کف صحنه) نصب میشوند تا از «منطقه فشار» صدا استفاده کنند.
نکات فنی به زبان ساده:
- قرار گرفتن روی سطح باعث میشود بازتابهای اولیه با خود صدا همفاز شوند و وضوح گفتار بالا برود.
- برای اتاق کنفرانس، تئاتر (لبِ سن)، پیانو بزرگ (زیر درپوش) و ضبط جمعی خیلی کاربردیاند.
- چون روی سطحاند، «ضربهی میز» یا تکانها را میگیرند؛ با زیرپایی نرم یا موقعیت درست، این نویز کمتر میشود.
کاربرد: جلسات، میزگرد، تئاتر، سازهای بزرگ؛ وقتی میخواهید چند نفر یا سطح وسیع را یکدست ثبت کنید.
میکروفونهای هدست (Headset / Earset)
روی سر یا دور گوش قرار میگیرند و کپسول نزدیک دهان ثابت میماند.
نکات فنی به زبان ساده:
- فاصله ثابت = حجم و تُن یکنواختتر حتی با حرکت زیاد.
- بسته به محیط، «کاردیویید» (تمرکز روی صدا و کاهش نشت) یا «اُمنی» (کمحساس به تغییر موقعیت) انتخاب میشود.
- برای تعریق، باد یا تنفس، فومِ روی کپسول لازم است تا پِ و هیس کنترل شود.
کاربرد: اجراهای زنده، تئاتر موزیکال، مربیگری ورزشی، سخنرانی پویا؛ وقتی آزادی حرکت و ثبات صدا مهم است.
تفاوت میکروفونها بر اساس نوع سیگنال و تغذیه
در این بخش «شناخت میکروفونها» را از زاویهی برق و تقویت سیگنال توضیح میدهیم. منظور از «تغذیه» این است که آیا میکروفون برای کار کردن به برق نیاز دارد یا نه، و منظور از «نوع سیگنال» این است که سیگنال خروجی میکروفون چقدر قوی است و چه رفتاری با نویز دارد. دانستن این موضوع کمک میکند «انواع میکروفون» را بهتر با کاربری و تجهیزاتتان هماهنگ کنید و «تفاوت انواع میکروفون» را در عمل ببینید.
میکروفونهای Passive (غیرفعال)
میکروفونهای غیرفعال هیچ مدار تقویتکننده داخلی ندارند و برق نمیخواهند. بیشتر «داینامیک»ها و «ریبنهای غیرفعال» در این دستهاند.
توضیح فنی ساده:
- خروجی ضعیفتر: سیگنال آنها نسبتاً کمقدرت است و باید در کارت صدا یا میکسر «پریامپ» (پیشتقویتکننده) با گِین تمیز دریافت کند. هرچه پریامپ بینویزتر باشد، نتیجه شفافتر است.
- تحمل صدای بلند (SPL بالا): چون مدار فعالی ندارند، معمولاً صدای خیلی بلند را بهتر تحمل میکنند و دیرتر دچار اعوجاج میشوند. برای درام و آمپ گیتار، این ویژگی عالی است.
- نویز محیط کمتر در اتاقهای عادی: چون حساسیت کمتری دارند، صداهای دور و نویز اتاق را کمتر میگیرند؛ برای پادکست در اتاق آکوستیکنشده مزیت محسوب میشود.
- فانتوم پاور لازم نیست: فانتوم پاور همان برق ۴۸ ولتی است که برای بعضی میکروفونها از کابل XLR میآید. میکروفونهای Passive به آن نیاز ندارند. در داینامیکهای استاندارد معمولاً مشکلی با وجود فانتوم روی ورودی پیش نمیآید، اما بهتر است وقتی لازم نیست، خاموش باشد. درباره ریبنهای غیرفعال، احتیاط بیشتر کنید؛ کابل اشتباه یا سوکت معیوب همراه با فانتوم میتواند آسیب بزند.
چه زمانی Passive بهتر است؟
- اجرای زنده و محیطهای شلوغ، چون مقاومت و سادگی بیشتری دارند.
- منابع خیلی بلند (SPL بالا) مثل درام یا آمپ گیتار.
- اتاقهای معمولی که میخواهید نشت صدای محیط کمتر وارد ضبط شود (بهویژه با الگوی کاردیویید).
کلمات کلیدی به زبان ساده:
- پریامپ: بخشی از کارت صدا/میکسر که سیگنال ضعیف را با کمترین نویز تقویت میکند.
- گِین: مقدار تقویتی که به سیگنال میدهید؛ اگر زیادش کنید، نویز هم بالا میرود.
- SPL: حداکثر فشار صوتی قابلتحمل؛ هرچه بالاتر، میکروفون در برابر صدای بلند مقاومتر.
میکروفونهای Active (فعال)
میکروفونهای فعال یک مدار داخلی دارند: یا «Preamp» کوچک برای تقویت اولیه، یا «مبدل امپدانس» برای سازگاری بهتر با ورودیها. این مدارها به برق نیاز دارند: فانتوم پاور ۴۸V، باتری داخلی، یا تغذیه USB (در میکروفونهای USB).
توضیح فنی ساده:
- خروجی قویتر و پایدارتر: چون در خود میکروفون تقویت میشوند، به گِین زیاد از پریامپ بیرونی نیاز ندارند و معمولاً نویز زمینه کمتر میشود. برای صداهای آرام یا فاصلهی کمی بیشتر از دهان، این مزیت بهچشم میآید.
- حساسیت بالاتر و جزئیات بیشتر: مخصوصاً در «کاندنسرهای فعال»؛ ریزهکاریهای وکال و سازهای آکوستیک بهتر ثبت میشود.
- نیاز به برق: اگر فانتوم پاور یا باتری نباشد، کار نمیکنند. باید زنجیرهی تجهیزاتتان این برق را تأمین کند.
- خودنویز: هر مدار فعالی کمی «نویز ذاتی» دارد؛ در میکروفونهای باکیفیت این مقدار بسیار پایین است، اما بههرحال وجود دارد.
نمونههای رایج Active:
- کاندنسرهای استودیویی (اکثرشان فانتوم ۴۸V میخواهند).
- لاوالیرهای کوچک (اغلب با باتری سکهای یا فانتوم خاصِ فرستنده بیسیم).
- ریبنهای فعال (برای صدای گرم ریبن با خروجی قویتر).
- داینامیکهای فعال یا میکروفونهای «هیبرید XLR/USB» که مدار داخلی دارند و خروجی را تقویت یا دیجیتال میکنند.
چه زمانی Active بهتر است؟
- اتاق ساکت و کنترلشده که میخواهید جزئیات و شفافیت بالا داشته باشید (استودیو و وکال).
- وقتی پریامپ شما گِین قوی و بینویز ندارد و نیاز به خروجی قویتر از خود میکروفون دارید.
- وقتی میخواهید فاصله کمی بیشتر باشد اما همچنان صدای تمیز بگیرید (مثلاً گفتار در قاب ویدئو بدون چسباندن میکروفون به دهان).
کلمات کلیدی به زبان ساده:
- خودنویز (Self-Noise): نویزی که مدار میکروفون خودش تولید میکند؛ هرچه کمتر، بهتر.
- نسبت سیگنال به نویز (SNR): هرچه بالاتر باشد، صدای مفید نسبت به همهمه کمتر آزار میدهد.
- فانتوم پاور: برق ۴۸V روی کابل XLR برای میکروفونهای فعال، مخصوصاً کاندنسرها.
نکات ایمنی و انتخاب عملی
- اگر مطمئن نیستید ورودیتان فانتوم پاور دارد یا نه، دفترچه کارت صدا/میکسر را چک کنید. برای Passive نیازی به فانتوم نیست.
- هنگام استفاده از ریبن غیرفعال، فانتوم را خاموش کنید و از کابلهای سالم استفاده کنید.
- اگر میکروفونتان خروجی کم دارد و پریامپ شما نویز میسازد، یک میکروفون Active یا یک تقویتکننده خطیِ بینراهی (اینلاین) میتواند کمک کند.
- در اجرای زنده یا اتاقهای آکوستیکنشده، Passive داینامیک با الگوی کاردیویید معمولاً انتخاب امنتری است. در استودیوهای ساکت، Active کاندنسر برای جزئیات و «بررسی انواع میکروفون» در سطح حرفهای مناسبتر است.
جمعبندی سریع
- Passive = ساده، مقاوم، نیازمند پریامپ قوی، مناسب صداهای بلند و محیطهای شلوغ.
- Active = خروجی قوی، جزئیات بیشتر، نیازمند برق (فانتوم/باتری/USB)، مناسب استودیو و منابع آرام.
این بخش از «معرفی انواع میکروفون» نشان میدهد چرا فقط نگاهکردن به نام مدل کافی نیست؛ باید بدانید میکروفون شما Active است یا Passive، چه تغذیهای میخواهد و سیگنالش با تجهیزات شما چطور جفت میشود. با این شناخت، «تفاوت انواع میکروفون» معنای عملی پیدا میکند و انتخاب نهایی دقیقتر خواهد بود.
نتیجهگیری
برای جمعبندی به زبان ساده:
- اگر اتاق ساکت و کنترلشده دارید و جزئیات مهم است، کاندنسرِ کاردیویید (معمولاً XLR و نیازمند فانتوم پاور) بهترین نقطه شروع است. حساسیت بالاست و پاسخ فرکانسی وسیع، پس ریزهکاری وکال و سازها بهتر ثبت میشود.
- اگر محیط شلوغ است یا آکوستیک نشده، داینامیکِ کاردیویید نزدیک دهان منطقیترین انتخاب است. حساسیت کمتر یعنی نویز محیط کمتر وارد ضبط میشود و تحمل SPL بالا برای صداهای بلند مزیت دارد.
- اگر فاصله زیاد است یا میکروفون نباید دیده شود، شاتگان روی بوم یا لاوالیرِ بیسیم کاربردیتر است. شاتگان تمرکز جلو را بالا میبرد؛ لاوالیر با فاصله ثابت از دهان، صدایی یکنواخت میدهد.
- برای اجرا و گزارش سریع، هندهلد داینامیک مقاوم و کمنویز در دستگیری نتیجهای قابل پیشبینی و امن میدهد.
- برای جلسات و میزگردها، Boundary/PZM روی سطح مناسب، وضوح گفتار را یکدست میکند.
راهنمای سریع انتخاب بر اساس سه پرسش کلیدی:
- محیط چقدر نویز دارد؟ اگر زیاد است، به داینامیکِ کاردیویید یا الگوهای تنگتر فکر کنید.
- فاصله تا منبع چقدر است؟ هرچه دورتر شوید، یا باید متمرکزتر شوید (شاتگان) یا میکروفون را به منبع نزدیک کنید (لاوالیر/هندهلد).
- چقدر آزادی حرکت میخواهید؟ اگر زیاد است، بیسیمها (یقهای یا هندهلد) گزینههای عملیتریاند.
