سرعت شاتر (shutter speed) در عکاسی چیست؟ به زبان ساده

سرعت شاتر، دیافراگم و ایزو (ISO) سه تا از مهم‌ترین تنظیمات دوربین هستند که اضلاع مثلث نوردهی را شکل می‌دهند.

در این راهنما از دیجی آرکی تمام اصول اولیه درباره سرعت شاتر در عکاسی را با هم یاد می‌گیریم. به‌طور خلاصه در این مقاله می‌خوانید که:

• شاتر و سرعت شاتر چیست؟
• سرعت شاتر را چگونه تنظیم کنیم؟
• بهترین تنظیمات سرعت شاتر دوربین چیست؟

مقاله مرتبط: آموزش محاسبه محاسبه تعداد شاتر دوربین عکاسی

شاتر چیست و Shutter Speed یعنی چه؟

برای دانستن مفهوم سرعت شاتر اول باید ببینیم شاتر چیست. در دوربین‌های عکاسی یک قطعه مکانیکی به شکل یک کرکره‌ یا پرده‌ در مقابل سنسور دوربین وجود دارد که جلوی رسیدن نور به سنسور دوربین را می‌گیرد. این قطعه شاتر دوربین است. این قطعه در آخرین نسل دوربین‌های دیجیتال حذف شده است و جای آن را شاتر الکترونیکی گرفته است.

وقتی ما دکمه شاتر را فشار می‌دهیم این پرده باز و بعد از دریافت نور لازم بسته می‌شود. به همین سرعت باز و بسته شدن شاتر یا مدت زمانی که طول می‌کشد عکس ثبت شود Shutter Speed یا سرعت شاتر گفته می‌شود. سرعت شاتر با واحد ثانیه یا کسری از ثانیه شمرده می‌شود.

سرعت‌های سریع‌تر از یک ثانیه به شکل ۱/۱۰، ۱/۳۰، ۱/۶۰ و… (یک دهم ثانیه، یک سی‌ام ثانیه، یک شصت‌ام ثانیه و…) و سرعت‌های طولانی‌تر به صورت یک ثانیه، ثانیه۲، ۳ ثانیه، ۳۰ ثانیه و بالاتر شمرده می‌شوند.

کمترین و بیشترین سرعت شاتر از دوربینی به دوربین دیگر متفاوت است.

سرعت شاتر دو وظیفه مهم در عکاسی دارد:

۱. یکی از آن‌ها کم و زیاد کردن نوردهی تصاویر است. وقتی شاتر دوربین باز می‌شود نور به سنسور دوربین می‌تابد. هرچه سرعت شاتر کندتر باشد، شاتر بیشتر باز می‌ماند و سنسور دوربین نور بیشتری دریافت می‌کند و عکس روشن‌تر می‌شود.

بنابراین در محیط‌های پرنور بهتر است که از سرعت‌های سریع شاتر استفاده کنید تا عکس‌هایتان بیش از حد نوردهی و روشن نشوند. در عکاسی نجومی، عکاسی در شب و محیط‌های کم‌نور سرعت شاتر باید کم باشد.

۲. کار دیگری که سرعت شاتر انجام می‌دهد ثبت یا القا حرکت سوژه‌های متحرک (یا میزان فریز و متحرک بودن آن) و افزایش و کاهش وضوح یا شارپنس تصویر است.

معمولا برای ثبت حرکت سوژه از سرعت‌های سریع‌تر شاتر و برای نشان دادن و القا حس حرکت از سرعت‌های کندتر شاتر استفاده می‌شود.

سرعت‌های خیلی پایین شاتر باعث تار شدن اجزا متحرک تصاویر می‌شوند و بهتر است در این مواقع برای نتیجه بهتر از یک سه پایه عکاسی استفاده کنید.

مثلا وقتی از پرنده‌ای در حال پرواز با سرعت شاتر 1/4000 ثانیه عکس بگیرید، همه جزئیات با وضوح بالا ثبت می‌شوند. اما اگر از همان پرنده با سرعت 1/15 ثانیه عکس بگیرید، نتیجه عکسی تار خواهد بود.

نحوه تنظیم سرعت شاتر دوربین + بهترین تنظیمات

اغلب دوربین‌ها هم به صورت دستی هم به صورت خودکار و اتوماتیک تنظیم می‌شوند. اگر از حالت خودکار (Auto mode) دوربین استفاده کنید خود دوربین سرعت شاتر مناسب را برای شما انتخاب می‌کند.

در بعضی صحنه‌ها و سبک‌های عکاسی تنظیمات خودکار خیلی دقیق نیستند و باید به شکل دستی مقدار سرعت شاتر و دیگر تنظیمات دوربین را تغییر دهیم. برای تنظیم سرعت شاتر در حالت دستی دو راه دارید:

• با قرار دادن دوربین در حالت اولویت شاتر (Shutter Priority)، سرعت شاتر را انتخاب می‌کنید و دوربین به طور خودکار دیافراگم را تنظیم می‌کند.
• با تنظیم دوربین روی حالت Manual، سرعت شاتر و دیافراگم را به صورت دستی خودتان انتخاب می کنید.

در هر دوی این حالت‌ها، ISO به صورت دستی یا خودکار قابل تنظیم است.

در بعضی از مدل‌های دوربین عکاسی سرعت شاتر در LCD بالای دوربین نمایش داده می‌شود.

در برخی دیگر هم وقتی دوربین را روی حالت دستی (Manual) قرار دهید و از منظره‌یاب نگاه کنید عدد سرعت شاتر را در گوشه سمت چپ آن می‌بینید.

در برندها و مدل‌های مختلف دوربین عکاسی و حتی موبایل‌ها، عدد شاتر در جایگاه‌های متفاوت و به شکل‌های متفاوتی نمایش داده می‌شود.

اینکه بهترین سرعت شاتر در عکاسی چیست کاملا به نوع عکسی که می‌گیرید بستگی دارد و نمی‌شود عدد دقیقی برای آن تعریف کرد. اما در ادامه چندتا از تنظیمات سرعت شاتر مناسب با سبک‌های عکاسی مختلف را پیشنهاد می‌کنیم که برای شروع می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید و بعد با آزمون و خطا سرعت مناسب برای هر عکس را به دست بیاورید.

بهترین سرعت شاتر برای عکاسی از منظره

هر چه سرعت شاتر بیشتر باشد، دستیابی به عمق میدان عمیق آسان‌تر می‌شود. به این صورت که عمق میدان توسط دیافراگم کنترل می‌شود و سرعت‌های طولانی‌تر شاتر به شما امکان می‌دهد دیافراگم را بدون نوردهی کم صحنه تنظیم کنید.

برای عکاسی منظره به نوردهی طولانی‌تر نیاز داریم تا همه جزئیات ثبت شوند. اکثر عکاسان منظره در نور روز با سرعتی بین 1 تا 1/200 ثانیه عکاسی می‌کنند و با کاهش نور، سرعت شاتر را هم کاهش می‌دهند. عکاسی با این سرعت شاتر طولانی فقط با وجود یک سه‌پایه عکاسی امکان‌پذیر است.

قبل از خرید سه‌پایه عکاسی می‌توانید راهنمای خرید سه‌پایه که قبلا در وبلاگ دیجی آرکی منتشر کردیم را مطالعه کنیم.

بهترین سرعت شاتر برای عکاسی پرتره

هدف اصلی در عکس‌های پرتره این است که عکاسان با خنثی کردن لرزش دوربین و تاری حرکت (motion blur) عکس‌های شارپ و با وضوح بالا از چهره بگیرند. به همین دلیل عکاسان پرتره گزینه‌های متعددی برای تنظیم سرعت شاتر دوربین دارند.

اگر از یک سوژه ثابت عکس پرتره می‌گیرید، سرعت شاتر خود را به حدود 1/80 ثانیه یا بیشتر کاهش دهید. البته طبق تجربه سرعت 1/200 ثانیه برای پرتره از سوژه ثابت بهترین نتیجه را دارد.

اگر از یک سوژه متحرک عکاسی پرتره می‌کنید، مثل عروس و دامادی که در حال رقصیدن هستند، توصیه می‌شود با سرعت شاتر 1/500 ثانیه و بالاتر کار کنید.

بهترین سرعت شاتر برای عکاسی ‌اکشن و حیات وحش

برای عکاسی اکشن یا عکاسی از حیوانات و حیات وحش که عموماً سوژه‌هایی متحرک هستند به لنزهای بلند تله فوتو نیاز داریم.

این لنزها خودشان وزن زیادی دارند و لرزش دوربین را بیشتر می‌کنند،‌ بنابراین باید از سریع‌ترین سرعت شاتری که می‌توانید، استفاده کنید. برای حیوانات یا سوژه‌هایی که آهسته‌تر حرکت می‌کنند، سرعت شاتر 1/500 ثانیه سرعت خوبی برای تنظیمات شاتر است. اگر سوژه شما کاملاً ساکن باشد، سرعت‌های پایین‌تر را هم امتحان کنید. فقط دقت کنید که لنز خود را تا حد امکان روی سه‌پایه یا در دست ثابت نگه دارید.

برای حیوانات و پرندگانی که با سرعت بالایی در حال حرکت هستند، سرعت شاتر 1/1000 ثانیه سرعت معقولی است.

بهترین سرعت شاتر برای عکاسی خیابانی

عکاسان خیابانی نسبت به سایر عکاسان توجه کمتری به شارپنس تصاویر دارند، بنابراین انتخاب سرعت شاتر در این سبک خاص چندان مهم نیست.

اگر هنگام عکاسی مجبور هستید راه بروید یا از کسانی که در حال حرکت و راه رفتن هستند عکس می‌گیرید، سرعت شاتر 1/250 ثانیه سرعت مناسبی است. اما اگر هم شما و هم سوژه‌تان هر دو ثابت هستید، می‌توانید با سرعت 1/100 ثانیه یا آهسته‌تر عکاسی کنید. (با فرض اینکه از سه‌پایه و لنزهای کوتاه‌تر استفاده می‌کنید.)