بهترین زاویه برای عکاسی کدام است؟ + 17 زاویه اصلی

از مهمترین مواردی که در عکاسی باید به آن توجه داشت؛ زاویه است. تنظیم زاویه که زیر مجموعه کادربندی قرار می‌گیرد؛ از جمله مهارت‌های هنری در عکاسی است. مهارت‌ها و آنچه که برای عکاسی باید بدانید به دو بخش فنی و هنری تقسیم می‌شود. بخش فنی شامل شناخت سازوکار دوربین، لنزها، دیافراگم و سرعت شاتر، حساسیت سنسور، فوکوس‌کشی و نرم‌افزارهاست. بخش هنری عکاسی که شامل کادربندی و زاویه عکس، انواع نوردهی متناسب با صحنه، تنظیم رنگ و دمای نور و انتخاب بهترین زاویه برای عکاسی می‌شود؛ مهارت‌هایی است که چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرند! در صورتی که آگاهی و شناخت این مهارت‌ها تفاوت یک عکاس واقعی را از شخصی که تنها دوربین به‌دست می‌گیرد؛ مشخص خواهد کرد.

بهترین زاویه برای عکاسی و آشنایی با انواع زاویه‌ها

مهارت‌های فنی که عموما دانش‌هایی ثابت هستند را بیشتر افرادی که وارد عکاسی می‌شوند؛ می‌آموزند. این مهارت‌ها را با تکرار و آزمون و خطا می‌توان ملکه ذهن کرد. اما مهارت‌های هنری به شما کمک می‌کند که با عکس‌هایتان، حرف هنرمندانه خود را بازگو کنید. عکاسان باذوق که دید عکاسانه و هنرمندانه دارند؛ به کمک این مهارت‌ها می‌توانند به نتیجه‌ای خیره‌کننده دست یابند. هر استعدادی باید با آموزش درست شکوفا شود تا خروجی عالی داشته باشد. به تصاویر هنرمندان و عکاسان بزرگ نگاه کنید. بسیاری از عکس‌هایی که به عنوان بهترین تصاویر تاریخ شناخته می‌شوند؛ همانند کارهای ویلیام یوجین اسمیت، نه رزولوشن چندان بالایی دارند و نه ادیت‌های عجیب و غریبی روی آنها انجام شده‌است. اما همچنان شگفت‌انگیز است و یک دنیا حرف درون خود دارد. چرا؟ مهمترین دلیل، استفاده از مهارت‌های هنری به‌ویژه کادربندی است.

تنظیم زاویه که از زیر مجموعه‌های بخش کادربندی به‌شمار می‌آید؛ از مواردی است که باید برای ثبت تصاویر بهتر، آن را بیاموزید. زاویه در عکاسی دو تعریف متفاوت دارد. در واقع بستگی به سبک عکاسی شما دارد. در تعریف اصلی و آکادمیک، زاویه به محل قرار گیری دوربین عکاسی در محوری افقی یا عمودی و البته فاصله‌ای مشخص از سوژه گفته می‌شود. زوایا افقی ۳۶۰ درجه هستند؛ به این معنا که دوربین در شعاع مشخصی از سوژه حرکتی دایره‌ای خواهد داشت. اما زوایای عمودی از صفر تا ۹۰ درجه مورد استفاده قرار می‌گیرند. کمتر یا بیشتر از این مقدار نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد اما در شرایطی خاص!

تعریفی که از زاویه عکاسی در باور عموم مردم وجود دارد؛ موقعیت سوژه در تصویر است. این تعریف که در عکاسی پرتره بسیار فراگیر است؛ زاویه را حالت بدن یا صورت شخص مقابل در برابر لنز در نظر می‌گیرند. برپایه همین تعریف گفته می‌شود که این زاویه از سوژه مناسب است یا خیر. در این نوشتار تلاش بر این است که انواع زاویه و کاربرد هر یک را بیان کنیم. هدف، توضیح اصولی و آکادمیک زوایا است که بتوانید به کمک آن به درکی علمی و جهانی برسید و سرانجام با استفاده از این زوایا، تصاویر بهتری خلق کنید.

زوایای افقی

همان‌گونه که بیان شد؛ زوایای افقی از صفر تا ۳۶۰ درجه را شامل می‌شود. به بیان ساده‌تر، اگر سوژه را دقیقا مقابل لنز قرار دهید و در محوری دایره‌ای با شعاع مشخص دور او بچرخید تا به جای اول خود بازگردید؛ زوایای افقی را طی کرده‌اید. البته که زاویه ۱۸۰ تا ۳۶۰ تکرار همان زوایای پیشین (صفر تا ۱۸۰ درجه) است و کارایی یکسانی دارد؛ اما بهرحال به‌دلیل تفاوت‌های عناصر صحنه و چیدمان آنها، مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه زوایای صفر تا ۱۸۰ با کاربرد آنها توضیح داده خواهد شد؛ با فرض اینکه زوایای محور عمودی صفر درجه در نظر گرفته شود.

زاویه صفر

زوایای صفر چه در حالت افقی و چه عمودی، بیان کننده تقارن، ثبات و برابری است. این بهترین زاویه برای عکاسی از پرتره به منظرو تمرکز روی چهره است.

در این زاویه تمرکز تنها بر خود سوژه خواهد بود و تقارن دو بخش آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. به دلیل اینکه در این زوایا عموما عناصر دیگر به کلی تار شده و تنها خود سوژه نشان داده خواهد شد؛ اهمیت آن در نظر مخاطب بیشتر شده و قدرت خاصی به خود می‌گیرد. در عکاسی پرتره، محصول و معماری، از این زاویه برای بیان تقارن یا عدم تقارن استفاده می‌شود. احتمالا در پوسترهای سیاسی چنین زاویه‌ای را زیاد دیده باشید. البته شرط نمایش قدرت در این زاویه این است که در محور عمودی نیز زاویه متناسب با آن را رعایت کنید که در بخش زوایای عمودی بیان خواهد شد.

زاویه ۳۰ درجه

در این زاویه گرچه از قاطعیت و قدرت سوژه کم می‌شود؛ اما هنوز هم اقتدار در آن وجود دارد. در سبک پرتره، این بهترین زاویه برای عکاسی با ایجاد حس رازآلودگی در سوژه است. در این زاویه بیشترین جزییات از سوژه مشخص است. بنابراین شناخت مخاطب از سوژه بسیار خوب است و شما می‌توانید با استفاده از این زاویه اهداف گوناگونی بیان کنید.

زاویه ۴۵ درجه

در زاویه ۴۵ درجه جزییات کمی از دست می‌رود که سبب می‌شود حواس مخاطب پرت نشود. در این حالت به سادگی می‌توان سوژه را آماده بیان حرف‌های گوناگون کرد. با کادربندی مناسب می‌توانید هر حسی از جمله قطعیت و ثبات، انعطاف، تکاپو، شادی، منطق و… را نشان دهید. به همین دلیل این زاویه در عکاسی کاربرد فراوانی دارد.

همانگونه که مشاهده می‌کنید؛ تنها ۷۰ درصد از کلیات سوژه مشخص است که همین موضوع سبب می‌شود بتوانید حرف‌های مهم خود را به‌خوبی بیان کنید.

زاویه ۷۰ درجه

در این زاویه دید مخاطب به سوژه کمتر شده و بخش‌های اصلی یا تار می‌شوند یا از دید خارج خواهند شد. مخاطب کمی احساس سردرگمی می‌کند که در شناخت او از سوژه تاثیر می‌گذارد. بنابراین سوژه قدری مبهم می‌شود و احساسی ضد و نقیض در مخاطب ایجاد می‌کند. در عکاسی پرتره باتوجه به محل قرار گیری سوژه در کادر، این زاویه می‌تواند بیانگر احساس رشد، حرکت به جلو و نگاه به آینده یا سنگینی خاطرات و ناراحتی از گذشته باشد.

زاویه ۹۰ درجه

اگر بخواهیم این زاویه را در یک کلمه توصیف کنیم؛ ابهام بهترین واژه‌ای است که می‌توان برای آن برگزید. زاویه ۹۰ درجه، سوژه را به‌صورت نیم‌رخ به تصویر می‌کشد به همین دلیل درک آن برای مخاطب دشوار می‌شود. نیمی از سوژه کاملا مشخص و قابل درک است. اما نیم دیگر آن، کاملا ناشناخته و ناپیداست. مخاطب باید برپایه دریافت‌های خود از نیمی که می‌بیند؛ بخش دیگر را تجسم کند. این بهترین زاویه برای عکاسی از سوژه‌هایی است که می‌خواهید ناشناخته و مبهم به نظر برسند.

این تجسم که همواره با شک و تردید همراه است (زیرا ممکن است سوژه قرینه نباشد) حس ابهام و گنگی را به مخاطب منتقل خواهد کرد. اگر به پوستر فیلم‌های معمایی نگاهی اندازید؛ متوجه می‌شوید که بسیاری از آنها چنین زاویه‌ای را انتخاب کرده‌اند.

زاویه ۱۱۰ درجه

در این زاویه مخاطب در جایگاه همراه سوژه قرار می‌گیرد. نه از سوژه دور و نه به آن خیلی نزدیک است. این زاویه حس همدلی و همراهی را در مخاطب ایجاد کرده و سوژه را در جایگاه یک رهبر یا جلودار نشان خواهد داد. در پوسترهای سیاسی، هنگامی که کاندیدا نیاز به حمایت مخاطبان و همراه کردن آنها با تفکر خود را دارد؛ از چنین زاویه‌ای استفاده می‌کند. در فیلم‌های اکشن نیز کارگردانان برای اینکه مخاطب با نقش اول همزاد پنداری کرده و حس همراهی به او دست دهد؛ در صحنه‌های ضروری از این زاویه استفاده می‌کند.

زاویه ۱۳۵ تا ۱۶۰ درجه

این بهترین زاویه برای عکاسی از سوژه‌های گمگشته است. انزوا و دورافتادگی حسی است که از تصاویر و کادرهای این زاویه منتقل می‌شود. اگر به پرتره‌هایی که از این زاویه گرفته شده دقت کنید؛ نوعی دورافتادگی و انزوا را مشاهده خواهید کرد که در آن گرچه هویت سوژه کمی پیداست؛ اما به دلیل ناپیدا بودن بخش بزرگی از آن، نوعی حس طرد شدگی را القا می‌کند. در بسیاری از صحنه‌ها، هنگامی که کارگردان بخواهد انزوای سوژه را بشکند و دورافتادگی‌اش را از بین ببرد؛ از زاویه ۱۶۰ درجه شروع کرده و به زاویه ۴۰ یا ۳۰ درجه می‌رسد.

زاویه ۱۸۰ درجه

زوایایی مانند صفر، ۹۰ و ۱۸۰ درجه، عموما احساسی یکپارچه منتقل می‌کنند. عبور، بهترین واژه‌ای است که می‌تواند حس این زاویه را تعریف کند. اگر در تلاش هستید که سوژه خود را عبور کرده‌ ـ‌ از هر چیزی اعم از مسیر، شکست، شادی، سختی و… ـ نشان دهید؛ این کادر بهترین انتخاب است. همچنین این کادر احساس جا ماندن و دورافتادگی مخاطب را برمی‌انگیزد! به این معنی که مخاطب احساس می‌کند طرد شده و تنهاست! نه اینکه سوژه دورافتاده باشد؛ بلکه این‌بار مخاطب جدا افتاده. گویی سوژه او را رها کرده و رفته است.

زوایای عمودی

زوایای عمودی برخلاف زوایای افقی، محدود هستند. هرگاه دوربین عکاسی را در فاصله‌ای معین از سوژه، درجهت عمودی جابه‌جا کنیم؛ زوایای عمودی را طی کرده‌ایم. این زوایا از صفر (هم سطح با سوژه) آغاز و تا ۹۰ درجه (عمود بر سوژه) ادامه پیدا می‌کنند. کمتر و بیشتر از این مقدار به ندرت استفاده می‌شود. همانند زوایای افقی، زوایای عمودی نیز دربر دارنده حرف و سخنی است که باید به آنها توجه کرد. در ادامه هریک از زوایا مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ با فرض اینکه زاویه افقی صفر در نظر گرفته شود.

زاویه منفی

شاید برایتان عجیب باشد که مگر زاویه منفی هم وجود دارد؟ بله وجود دارد و استفاده‌های به‌جای خود را نیز دارد. نقطه‌ای از صحنه که روی آن فوکوس می‌کنید؛ مرکز تصویر و در اصطلاح بنچ مارک آن تصویر دانسته می‌شود. تمام زوایا در مقایسه با این نقطه سنجیده می‌شوند. بنابراین طبیعی است که زاویه منفی هم داشته باشید.

هرگاه دوربین شما در سطحی پایین‌تر از بنچ مارک تصویر قرار بگیرد؛ زاویه‌ای منفی می‌سازد. زوایای منفی سوژه را در مقامی بالاتر از دید مخاطب قرار می‌دهند که سبب افزایش آن خواهد شد. هنگامی که با زاویه منفی از سوژه خود عکس می‌گیرید؛ در واقع به آن قدرت می‌دهید. با افزایش زاویه این قدرت از حالت انسانی خود خارج شده و حالتی معنوی و روحانی می‌گیرد. اگر به نقاشی‌های داوینچی دقت کنید؛ متوجه می‌شوید که از زوایای منفی استفاده‌های بی‌شماری کرده‌ است. این بهترین زاویه برای عکاسی از مقامات سیاسی و مذهبی و … است.