چتر عکاسی چیست؟

چتر‌های عکاسی یکی از بهترین و ساده‌ترین و ارزان ترین تجهیزات شکل دهنده نور هستند. این ابزار ها به دلیل ساختار بسیار ساده‌ای که دارند معمولا قیمت ارزان تری نسبت به باقی شکل‌دهنده‌های نور دارند و به همین دلیل هم در اغلب کیت‌های فلاش، یک یا چند چتر عکاسی می‌بینیم. ضمن اینکه استفاده از آن‌ها هم بسیار ساده است. دقیقا مانند چتر‌های واقعی، باز و بسته کردن این چتر‌ها هم تنها چند ثانیه طول می‌کشد و به همین سرعت هم می‌توانید آن‌ها را روی فلاش‌ها یا نور‌های ثابت LED قرار دهید.

استفاده از این شکل‌دهنده ها به قدری ساده است که حتی هولدر‌های فلاش‌های اکسترنال هم (تقریبا همگی آن‌ها) از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند. این در حالی است که بسیاری از هولدر‌های فلاش اکسترنال، امکان استفاده از سافت‌ باکس‌ها یا کاسه‌ها و دیفیوزر‌ها را ندارند!

نکته مهم دیگر اینکه چتر‌ها بسیار سبک هم هستند و برخلاف سافت‌باکس ها که معمولا وزن زیادی دارند، می‌توانید آن‌ها را روی سه‌پایه‌های فلاش بسیار سبک هم به راحتی قرار دهید. حمل و نقل آن‌ها هم ساده است و از همه مهم‌تر اینکه تنوع کاربرد و ساختار آن‌ها هم بسیار متنوع است و برای اغلب شاخه‌های عکاسی، چتر‌های مخصوص به خود آن‌ها طراحی و تولید شده است.

به دلایلی که در بالا گفتیم، چتر‌ها به یک اندازه مورد علاقه عکاسان حرفه‌ای و عکاسان آماتور است و هر دو گروه، علاقه خاصی به این ابزار‌های جذاب دارند.

در این مقاله نگاهی داریم به انواع چتر هایی که برای عکاسی تولید شده‌اند و می‌بینیم که هر کدام از آن‌ها چه مشخصات و ویژگی‌ها و کاربردی دارند. فراموش نکنید که همگی این چتر‌ها را می‌توانید در دیجی آرکی به عنوان مرجع فروش تجهیزات عکاسی در سرتاسر ایران سفارش دهید.

 

چتر عکاسی چیست؟

دقیقا همانطور که از نام آن‌ها برمی‌آید، چتر عکاسی در واقع ساختاری مانند یک چتر عادی دارد که در برف و باران آن را در بالای سرتان نگه می‌دارید. ساختار اغلب چتر‌های عکاسی دقیقا به همان صورت است. یعنی می‌توانید آن‌ها را باز و بسته کنید. با این تفاوت که این ابزار‌ها برای تغییر روی “کیفیت نور” استفاده می‌شوند. بسته به نوع پارچه‌ای که روی چتر قرار گرفته است، می‌توانند نور را بازتاب دهند یا دیفیوز کنند. (دیفیوز کردن نور یعنی نرم کردن سایه‌های نور با استفاده از پراکنده کردن شعاع‌های نور منبع)
در اینجا انواع چتر‌هایی که در بازار موجود هستند را می‌بینید:

انواع معمول چتر عکاسی

چتر‌ عبوری یا Shoot-Through

این اولین نوع چتر‌های عکاسی و ساده‌ترین آن‌ها است. پارچه این چتر‌ها از یک جنس سفید و نازک ساخته شده است. به طوری که نور می‌تواند از آن عبور کند. اما وقتی نور از این چتر‌ها عبور می‌کند، در واقع سطح مقطع نور بزرگ‌تر شده و سایه‌های آن هم نرم‌تر می‌شود.
تقریبا مانند یک حباب شیشه‌ای مات سفید رنگ که روی لامپ‌های LED قرار می‌گیرد و باعث می‌شود تا نور آن‌ها ملایم تر شود. این ملایم‌تر شدن، دقیقا به همان معنی دیفیوز شدن نور است. هر چقدر اندازه سطح این چتر‌ها بزرگ‌تر باشد، باعث می‌شود تا نور بیشتر محو شود. هر چقدر هم کوچک‌تر باشد، نور سخت‌تر یا Hard تری از آن عبور می‌کند.

اشکالی که درباره این چتر‌ها وجود دارد این است که وقتی خیلی به سوژه نزدیک باشد، معمولا مرکز آن نور بیشتری نسبت به کناره‌های چتر دارد و باعث می‌شود تا بخش میانی عکس روشن‌تر از کناره‌های آن شود. معمولا این مشکل را با چتر‌های سفید برطرف می‌کنند.

 

چتر سفید یا White Umbrella

گاهی اوقات چتر سفید را با چتر عبوری اشتباه می‌گیرند. اگرچه چتر عبوری از پارچه‌ای ساخته شده که رنگ سفید دارد، اما چتر سفید در واقع یک چتر بازتابی است که عملکرد ان کاملا متفاوت از چتر دیفیوزی است. چتر سفید یک چتر با سطح بیرونی سیاه رنگ و سطح داخلی سفید رنگ است. در این چتر، نور اصلاً از پارچه چتر عبور نمی‌کند. بلکه با تابش روی سطح داخلی و سفید‌رنگ چتر، به سمت مخالف بازتاب داده می‌شود.

به این ترتیب این یک منبع نور غیر مستقیم و پراکنده است و نور آن می‌تواند بسیار نرم و ملایم باشد. اصولا عکاسان پرتره و مدلینگ بیشتر از نور چتر سفید استفاده می‌کنند، چون سایه‌های ملایمی را روی صورت ایجاد می‌کند و رتوش آن راحت‌تر از نور‌های مستقیم است. اما اگر نیاز به ایجاد لکه‌های براق روی پوست باشد، بهتر است از چتر‌های نقره‌ای استفاده کنید.

 

چتر نقره ای یا Silver Umbrella

چتر های نقره‌ای از نظر ساختار دقیقا شبیه به چتر های سفید هستند. اما نور آن‌ها پراکندگی کمتر و جهت‌دهی بیشتری دارد. چون سطح داخلی آن‌ها به جای سفید مات، از یک پارچه نقره‌ای استفاده شده است. به همین دلیل هم بازتاب بیشتر و دقیق‌تری دارد. از آنجا که نور این چتر‌ها بیشتر انعکاس پیدا می‌کند، در محیط‌های باز کاربرد بیشتری دارد.

چتر سفید در برابر چتر نقره‌ای

چتر سفید، نور را پراکنده‌تر می‌کند. به همین علت هم لازم است تا نور قوی تری به آن بتابد تا همان حجم نور برابر با سطح چتر نقره‌ای را بازتاب دهد. تفاوت این دو را می‌توانید با یک آزمایش ساده روی یک برگه فویل آلومینیومی و یک کاغذ سفید ساده بررسی کنید. وقتی یک کاغذ فویل آلومینیومی را کنار صورتتان و در جهت مخالف نور نگه می‌دارید، نوری که از آن به سمت صورتتان بازتاب پیدا می‌کند بسیار تیز و سایه‌دار است.
اما اگر همین کار را با کاغذ سفید انجام دهید، مقدار بازتاب کمتر است و باید کاغذ را به صورتتان نزدیک‌تر کنید. اما با این حال، نور آن ملایم‌تر هم هست و سایه‌های کمتری ایجاد می‌کند. با این آزمایش ساده می‌فهمیم که چتر‌های سفید، به نور بیشتری نیاز دارند تا نور سوژه را به درستی تأمین کنند، اما نور آن‌ها ملایم‌تر و نرم‌تر است.

اگر کیت نورپردازی که می‌خرید هم چتر سفید و هم چتر نقره‌ای دارد و می‌خواهید برای عکاسی پرتره از آن‌ها استفاده کنید، بهتر است از نور چتر سفید به عنوان نور اصلی یا Key Light استفاده کنید و چتر نقره‌ای را برای نور پرکننده یا Fill Light استفاده کنید.

 

چتر‌های گود یا چتر‌های کم عمق

چتر‌های عکاسی فارغ از اینکه چه نوعی هستند (سفید، نقره‌ای یا دیفیوزی) دارای شکل‌های متنوعی هم هستند. برخی از آن‌ها دارای پایه‌های داخلی زیادی هستند و سطح آن‌ها دایره ای است. برخی دیگر هم پایه‌های کمتری دارند و سطح داخلی آن‌ها بیشتر به چند ضلعی شبیه است تا یک دایره کامل.
اما ساختار فیزیکی آن‌ها تأثیر زیادی در کاربردشان دارد. برخی از آن‌ها هستند که وقتی باز می‌شوند، بسیار گو‌دتر و دارای تحدب بیشتری هستند. به این چتر‌ها، انواع Deep یا گود می‌گویند. برخی دیگر هم کم‌عمق تر هستند و انواع Shallow نامیده می‌شوند.

انواع کم عمق، نور پراکنده‌تری تولید می‌کنند. این اصلاً ربطی به نوع آن‌ها ندارد. بلکه دقیقا به ساختار فیزیکی آن‌ها ارتباط دارد. به دلیل پراکندگی بیشتر، این چتر‌ها برای عکس‌های دسته جمعی، یا برای روشن کردن پس زمینه یا حتی برای عکاسی پرتره‌های نیم تنه مناسب‌تر هستند.

دقیقا در طرف مقابل، چتر‌های عکاسی گود را داریم که تقریبا شبیه به یک کاسه بزرگ هستند. این چتر‌ها نور متمرکزتری دارند و معمولا کنتراست بیشتری هم ایجاد می‌کنند (یعنی بخش های نورانی بیشتر و سایه‌های تیز‌تر).
در برخی از تبلیغات این نوع چتر‌ها می‌بینیم که شرکت سازنده از امکان کنترل نقطه تمرکز در در چتر‌هایشان خبر می‌دهند. به این چتر‌ها، چترهای پارابولیک (Parabolic) می‌گویند.
چتر‌های پارابولیک دارای گودی بسیار زیاد و نقطه تجمیع یا نقطه کانونی برای نور بازتابی خودشان هستند. یعنی می‌توانند نور را در نقطه‌ای در جلوی چتر، متمرکز کنند. در واقع این چتر‌ها را می‌توان کاسه‌های بزرگی محسوب کرد که می‌توانند نوری بسیار تیز، اما با پهنای تابش بزرگ‌تر تولید کنند.
برخی از عکاسان پرتره، از این چتر‌ها برای عکس های دراماتیک با سایه‌های پر کنتراست استفاده می‌کنند.

 

 

چتر‌هایی با شکل طراحی خاص

اگرچه چتر‌هایی با شکل نامعمول را به همان اندازه هم نامعمول است که در بازار پیدا کنید، اما ممکن است در برخی وب‌سایت‌های اینترنتی یا فروشگاه‌های تجهیزات عکاسی ببینید. این چتر‌ها هیچ مزیت خاصی نسبت به چتر‌های عادی ندارند، به جز اینکه برای سقف‌های کوتاه استفاده می‌شوند.

متاسفانه در برخی از منابع، درباره شکل خاص و زیباتر نور این چتر‌ها صحبت شده است که این توضیحات صرفاً تبلیغاتی است. اتفاقا این چتر‌ها، به دلیل کناره‌های بلند‌تری که دارند، کچ‌لایت (نور داخل چشم) زیبایی ندارند و انعکاس نور آن‌ها در داخل چشم، به صورت چهارضلعی ثبت و دیده می‌شود.

پیشنهاد می‌کنم قبل از اینکه به سراغ چتر‌هایی با این طراحی بروید، حتماً یک بار سافت باکس ها یا چتر‌هایی با اندازه کوچک را هم امتحان کنید. چون این چتر‌ها نسبت به چتر‌های کوچک‌تر هم معمولا قیمت بالاتر و کارآیی پایین‌تری دارند و فقط در صورت اجبار باید از آن‌ها استفاده کنید.

 

 

لوازم جانبی برای چتر‌های عکسی

شاید برایتان جالب باشد که چتر‌های عکاسی که یکی از ساده‌ترین ساختار‌ها در بین شکل‌دهنده‌های نور را دارند، لوازم جانبی هم داشته باشند! اما با چند وسیله جالب می‌توانید روی نور این ابزار‌ها تأثیر بگذارید. اولین آن‌ها پارچه‌ای دیفیوژن است.

پارچه دیفیوژن:

این پارچه‌ها از جنس همان پارچه‌ای هستند که در ساختار چتر‌های دیفیوزری یا عبوری استفاده می‌شود. شما می‌توانید این پارچه‌ها را مانند یک لباس روی چتر‌های انعکاسی قرار می‌دهند و می‌بایست حتماً همراه با چتر تولید شده باشند. چون باید قطر و جای پایه‌ها دقیقا با هم متناظر باشند تا بتوانید آن‌ها را روی هم سوار کنید.

پارچه دیفیوژن، می‌تواند نور چتر های انعکاسی، خصوصاً چتر‌های نقره‌ای را دیفیوز کنند. شاید اینجا تصور کنید که این دیفیوز کردن با سافت کردن برابر است. اما توجه داشته باشید که منظور از دیفیوز کردن نور، با سافت کردن آن برابر نیست (هرچند که این دو بسیار شبیه به هم تصویر می‌شوند، اما توضیح تفاوت آن‌ها کمی پیچیده است).

حتی گاهی اوقات برای اینکه نور را بسیار سافت و دیفیوز کنند، از این پارچه‌ها روی چتر سفید (چتر انعکاسی با داخل سفید رنگ) هم استفاده می‌شود. Annie Leibovitz یکی از عکاسان مشهوری است که از این وسیله در پرتره‌های خودش استفاده زیادی می‌کند.

 

پنل پشتی با پارچه پشت چتر

چتر‌های نیمه شفاف یا عبوری، معمولا بخشی از نور را از خودشان عبور می‌دهند و بخش دیگری از نور به سمت عقب بازتاب داده می‌شود. گاهی اوقات ما از این نور به عنوان نور پراکنده یا پرت نام می‌بریم. یک پنل پشتی، در واقع یک پارچه با سطح بازتابی و پشت سیاه رنگ است که از این نشت نور به عقب فلاش جلوگیری می‌کند و تمام نور انعکاسی را مجددا به راستای نور‌های دیگر باز می‌گرداند.

 

چتر‌های عکاسی کجاها استفاده می‌شوند؟

همانطور که گفتیم، درک ساختار چتر‌ها و تأثیر آن‌ها روی نور چندان پیچیده نیست. این ابزار‌ها نور را از فلاش می‌گیرند، محدوده تابش آن را بزرگ‌تر می‌کنند و آن را به صورت عبوری یا بازتابی، به صورت نرم‌تر با سایه‌های ملایم‌تر روی سوژه می‌تابانند.

با استفاده لوازم جانبی که در بالا گفته شد، نور می‌تواند قبل از خروج از چتر و تابش روی سوژه، بارها روی سطوح مختلف بازتاب پیدا کند و به این ترتیب، نوری بسیار ملایم و سایه‌هایی نرم را روی سوژه خواهیم داشت.

این نور یکی از بهترین نور‌ها برای عکاسی پرتره و عروسی است. اگر می‌خواهید برای شروع کار، از چتر‌ها استفاده کنید، به دنبال اندازه‌های بزرگ آن‌ها باشید. یک چتر 100 تا 110 سانتی متری، اندازه ای استاندارد و کاربردی بسیار متنوع دارد. چتر‌های بزرگ‌تر، نور ملایم تر و کاربرد محدود‌تری دارند (چون ممکن است نتوانید هر جایی و زیر هر سقفی از آن به راحتی استفاده کنید). چتر‌هایی با عرض 180 تا 2 متر هم وجود دارند، اما معمولا بسیار گران‌تر از چتر‌های استاندارد عادی هستند.

در این تصویر می‌بینید که چندین چتر مختلف برای پراکنده کردن نور‌ها از جهات مختلف روی سوژه استفاده شده‌اند و نوری بسیار طبیعی و ملایم را روی آن ایجاد کرده‌اند.

اما بازتاب نور روی سوژه، همیشه تنها روش استفاده از چتر‌ها نیست. به عنوان مثال در این عکس، من از چتر برای ایجاد نور ملایم روی پس زمینه استفاده کرده‌ام. در واقع در اینجا نور اصلی من، یک رفلکتور (کاسه) در نزدیکی سوژه بوده و از چتر برای ایجاد نور آمبینت یا فراگیر استفاده کردم.

البته کار من عکاسی پرتره است. اما چتر ها در عکاسی ورزشی، دکوراتیو و اشیا و غذا‌ها و عکاسی معماری داخلی و بسیاری شاخه های دیگر هم کاربرد دارند. به بیان ساده تر، شما در هر شاخه‌ای از عکاسی که به فلاش نیاز دارید، باید حتماً یک چتر هم داشته باشید.

 

سخن آخر

گول عکاسان حرفه‌ای با سافت‌باکس های بزرگ و کاسه‌ها و اسنوت‌ها و بیوتی‌دیش‌های بزرگ را نخورید. شما در هر حال برای شروع به یک چتر نیاز خواهید داشت. بعد از آن کم‌کم یاد می‌گیرید که چه چیز‌های دیگری را می‌توانید “کنار چترتان” استفاده کنید!
چتر‌های همراه همیشه یک عکاس پرتره محسوب می‌شوند. حتی اگر در فاصله‌ای دور و صرفاً به منظور نرم کردن نور محیط به کار روند.